Yedi Suret / Heft Peyker

Eserleriyle kendisinden sonra gelen, başta Mevlâna, Hâfız, Sadi, Fuzûlî, Molla Câmi... gibi ekol sahibi şairleri etkilemiş olan Genceli Nizamî'nin Heft Peyker'i, Sasanî hükümdarı Behram-ı Gûr'un efsanevi hayatının fon olarak kullanıldığı görkemli bir söz sanatı örneği. Eser, bütün zamanların en içli, en içten ve en asil ruhlu şairi, sanatıyla olduğu kadar yaşantısıyla da zamanın yıldızı olan Nizamî'den dünya kültürüne bir armağan.

Heft Peyker, Yedi Güzel, Yedi İklim, Yedi Yıldız, Yedi Renk gibi yedi sayısının anlamlar evrenini oluşturan ve birbirini takip eden ve tamamlayan yedi hikâyeden meydana geliyor. Büyük bir evren algısının ana duraklarını iklimlerin ve o iklimlere ait güzellerin meydana getirdiği ve her bir güzelin bir renk eşliğinde kendi ikliminden bir hikâye anlattığı Heft Peyker, adeta dünyayı yedi hikâyede toplar.

Her bir hikâyesiyle birer harikalar âlemi sunan Nizamî, yaradılışın tüm zenginliğini ve maharetini ebedileştirmek ister. İster ki, büyük bir ihtişamla akıp giden sonsuzluk olanca görkemiyle kendini duyursun... Ve insan hallerinin en yücesi olan aşktan başlayarak, insan davranışlarına kendi rengini veren iyi niyete kadar bütün bir yaşamın zenginliği, insanın en güzel halleri ebedi bir portre olarak zamana nakşolsun. Sonunda, yüksek duyarlığından ve hayal gücünden hiçbir şey yitirmeden hikâyeler biter. Biter ama bir anda gafletin mağdurları çıka gelir. O vakit kısa ve öz bir pişmanlığı duyuracak Yedi Mazlumun hikâyeleri başlar. Nizamî sanki asıl bunu duyurmak ister.