Türkiye İktisat Kongresi (İzmir, 17 Şubat - 4 Mart 1923) _{Cumhuriyet’ten Önceki Son Kurucu Kongre}

“Kurtuluş Savaşı’nın üzerinden sadece beş ay geçmiş, takvimler 9 Eylül 1922’yi gösterirken Milli Mücadele, yoksulların zaferiyle sonuçlanmıştı. Emperyalist çıkarların kesiştiği bu coğrafyada yarı sömürge bir imparatorluk ekonomisinin iktisadi mirası oldukça ağırdı. Âdeta bir enkazdı.
Bozkırın ortasında, Ankara’da kurulacak olan Cumhuriyet için hummalı çalışmaların bir bölümü de yeni bir ulus devletin taşıyıcı kolonları üzerine idi. Dönemin üretici ve yaratıcı güçlerinin artık sahne alma zamanı gelmişti.
Otuzlu yaşların başındaki genç İktisat Vekili Mahmut Esat Bey (Bozkurt), bu sahneye ilişkin ilk düzenleme önerilerini Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya anlatmış ve olumlu cevabı da almıştı.
Üretici ve yaratıcı güçlerin sahnesi, üzerinde hâlâ büyük yangının dumanlarının dolaştığı, kadim şehir İzmir’de kuruldu. İklim ve ulaşım koşullarındaki güçlükler nedeniyle birkaç gün gecikse de 17 Şubat 1923’te Cumhuriyet’ten önceki son kurucu kongre olan Türkiye İktisat Kongresi, İzmir’de toplandı…”
…
“Önemli ve nadir bir kitap karşısındayız.  Samimi ve yoğun emekle ortaya çıkmış. Değeri sadece bundan kaynaklanmıyor. Doğru zamanlamayla, Cumhuriyet’in 100. yılında hepimize doğru bakış, gerçekçi yorum ve buradan kaynaklanacak biçimde, yaşadığımız ‘tarihi an’ dan ileriye bakış için yeniden düşünme kapıları açıyor.  Dikkatle tamamını okuyalım. Serdar Şahinkaya’nın bu yeni, ciddi ve titiz çalışması ufkumuzu açan belgeleri önümüze seriyor.  Eğer 2023’te 1923’le başlayan Cumhuriyet’i, bunun Türklere tarihin nasıl bir ikramı olduğunu düşünme sorumluluğuna sahip isek, bu kitabı belgelerle zenginleşmiş herhangi bir kitap gibi değil, düşünerek okuyalım. 100. yıla layık bir bakışın özünü kitapta keşfetmeye girişelim.”  
Bilsay KURUÇ