Türk Halk İnançlarında ve Hekimliğinde Üzerlik

Kentleşme, sanayileşme, teknoloji ve küreselleşmenin getirdiği ideolojik düşünceler, insan-doğa ilişkisine dayalı üretimler için tehdit oluşturmaktadır. Üzerlik, temeli insan-doğa ilişkisine dayanan pratikleriyle kuşaktan kuşağa aktarılarak ayakta kalabilmeyi başarabilmiş, Türk dünyasının ortak kültürel değeridir. Günümüzde üzerliğe bağlı pratiklerin geçmişte olduğu kadar canlı olmasa da devam ettirildiği tespit edilmiştir. Bu durum kentleşme, teknoloji ve küreselleşmenin giderek artması, geniş aile yerine çekirdek ailenin yaygınlaşması, kent kültürünün insan-doğa ilişkisine dayalı sözlü kültürün üretimlerini değersiz görmesi gibi etmenlerle açıklanabilir. Türk kültüründe üzerlik hakkında muhtelif çalışmalar yapılsa da Türk halk inançları ve uygulamaları merkezli müstakil bir çalışma yapılmamıştır. Yapılan sınırlı sayıdaki çalışmaların ise genellikle bir yer ya da bölge ile sınırlandırıldığı saptanmıştır. Bu çalışmada yazılı ve sözlü kaynaklardan elde edilen verilerden hareketle, Türk halk inançlarında ve hekimliğinde üzerliğin yeri ve önemi açıklanmaya çalışılmıştır. Böylece üzerliğin etrafındaki kültürel çeşitliliğe dair veriler, bu çalışmayla bir araya getirilerek araştırmacıların istifadesine sunulmuştur.