Türk Dünyası Destancılık Geleneği Ve Destanlar

Halk edebiyatı açısından zengin bir birikime sahip olan Türk Dünyasının destanları, kültürü, dünyaya bakışı ve dünyayı algılayışı, diğer yargılarını, milli hafızayı, sözlü tarihi yansıtması açısından çok önemli bir mirastır. Son çeyrek asırda, büyük bir kısmı arşivlerde kayıtlı olarak kalmış olan bu zengin birikimin birçoğu yayımlanmıştır. Gün ışığına çıkan bu eserler başka dillere de aktarılarak daha çok araştırmacı tarafından ulaşılabilir hale gelmiştir. Bu sayede birçok araştırma ve incelemenin gerçekleşmesi, geleneğin ve eserlerin değerlendirmesinde daha geniş malzemeye ulaşılmasına imkan sağlamıştır. Söz konusu birikim, bu çalışmada destanların sınıflandırılmasıi yaygın olarak kullanılan motifler, destanların tarihle bağlantısı, varyantlaşma, daireleşme gibi birçok açıdan değerlendirilmiştir.

Şimdiye kadar yapılan birçok önemli çalışmaya rağmen, Türk Dünyası destanlarının geniş bir listesi yayımlanmamıştır. Bu sebeple, kitapta, destan ve destancılık geleneğinin değerlendirilmesinin yanı sıra, geleneğin zenginliğini ortaya koymak üzere Türk Dünyası destan geleneğinde yer alan destanların listesi oluşturulmaya çalışılmıştır. Bilindiği üzere, Türkiye Türkçesinde "halk hikayesi" kavramı altında yer alan ürünler, Türk Dünyasında destan geleneği içinde değerlendirilir. Bu sebeple, Anadolu sahasında "halk hikayesi" diye adlandırılan örnekler de listeye dahil edilmiş, Türk Dünyası destancılık geleneğiyle halk hikayeciliği arasındaki benzerlikler ile repertuar ortaklığı değerlendirilmiştir.