Temizliğin Türkçesi _{Tarihi ve Çağdaş Türk Lehçelerinde Temizlik Kavram Alanı}

Temizlik imandan gelir ahkâmı çerçevesinde Türkler ve iman meselesi önemli bir ikiliyi oluşturur. Bütün dinlerin ibadetlerinden önce kişilerin arınmasını öngördüğü çeşitli ritüelleri bulunmaktadır. Gök Tanrı inancı ile başlayan dinî hayatlarına Manihaizm, Budizm ve Hristiyanlık gibi dinlere intisap ederek devam eden Türkler, Karahanlı devriyle birlikte İslamiyet’le müşerref oldular. Türkler, hangi dinî çevrede olurlarsa olsunlar, temizliği dinî bir emir gibi değil, yaşam tarzı olarak seçmişlerdir. Bu tespit abartılı gelebilir. Ancak Türklerin hem tarihî hem de çağdaş lehçelerinde temizlik kavram alanına ait geniş söz varlığı, temizliğin onların yaşam tarzıyla ilişkili olduğunu göstermektedir. Türklerin arınma ile ilgili söz ve uygulamaları, ilişkili oldukları diğer toplumların dikkatini çekmiştir. Kendileri gibi dilleri de temiz olan Türkler, bulundukları coğrafyalarda komşu toplarla da bu durumlarını paylaşmışlar veya onlardan daha iyisini gördükleri durumlarda kendilerine bu usul ve kavramları edinmişlerdir. Bu hususta dillerine yabancı kelime almakta tereddüt etmemişlerdir. Başımızdaki Kovid-19 belasından bir korunma yöntemi olarak temizlik, insanoğlunun gündemindedir. Elinizdeki çalışma Türk dilinin temizlik kavram alanına giren tarihî devirlerde biriktirdiği ve çağdaş dönemlerde edindiği bütün söz varlığını derlemeyi amaçlamıştır. Mayasında temizlik olan necip Türk milletine armağan olsun!