Spinoza’nın Tanrı Anlayışı _{Panteizm, Ateizm ve Panenteizm Bağlamında}

Tanrı’nın varlığı ve mahiyeti, kanıtlanması, sıfatları, Tanrı-âlem, Tanrı-insan ilişkisi Din Felsefesinin en temel ilgi alanlarından birisidir. Felsefe Tarihinde Tanrı hakkında konuşmamış ya da yazmamış düşünür yok gibidir. Bu konu her düşünür ve filozof tarafından kaçınılmaz olarak ele alınmaktadır.

17. yüzyılda yaşayan, tüm eserlerinde en belirgin konu olarak Tanrı düşüncesini işlemiş bulunan ve felsefesi Tanrı düşüncesine dayalı olan Spinoza da bu düşünür ve filozoflardan birisidir. Kimileri onu, çok yaygın olduğu üzere panteist olarak nitelerken, kimileri de ateist, materyalist, natüralist veya akozmik olarak görmektedir. Az da olsa bazı yorumcular, onu panenteist olarak nitelendirmektedir. Elinizdeki çalışma Spinoza merkezli bu tartışmalara hem doğrudan Spinoza’nın eserleri hem de din felsefesindeki Tanrı anlayışları bağlamında açıklık getirmeye ve cevap bulmaya çalışmaktadır.