Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi

Elinizdeki bu kitap Sosyal Bilgiler ve sosyal bilimler alanında kavram öğretimi konusunda hazırlanmış şu ana kadarki en detaylı eserdir. Eserin hazırlanmasında en büyük itici güç, alandaki büyük bir boşluğun fark edilmesi olmuştur. Ülkemizde “kavram öğretimi” ile ilgili yapılan araştırma, makale ve tezler incelendiğinde ağırlıklı olarak bunların fen bilimleri alanında yoğunlaştığı görülmektedir. Bu nedenle bir çok eğitimci ve araştırmacı da “kavram öğretimi”ni sanki sadece fen bilimlerinin bir parçası gibi algılamaktadır. Sosyal bilgiler dersi içeriği, sosyal bilimler temel alınarak oluşturulduğundan kavramlar açısından oldukça zengindir. Sosyal bilgiler derslerinde öğrenciler tarih, coğrafya, antropoloji, sosyoloji, siyaset bilimi, ekonomi, psikoloji, sosyoloji, siyaset bilimi vb. ile ilgili birçok kavramla karşılaşmaktadır. Özellikle ilköğretim kademesi kavram öğretimine temel teşkil ettiğinden sosyal bilgilere ait kavramların ilköğretim kademesinde önemle ele alınması gerekir. Ayrıca vurgulamak gerekir ki, sosyal bilimlere ait kavramların kullanılması, 2004 sonrası hazırlanan sosyal bilgiler programlarının vizyonlarından birini oluşturmakta ve programın genel hedeflerinde de üzerinde önemle durulmaktadır. Yenilenen sosyal bilgiler programında 3 temel boyut; kavram, beceri ve değer öğretimidir. Bu bakımdan belirlenen kavramların kazanılması çok önemlidir.

Kitabın 1. bölümünde Bilginin Yapısı: Olgu-Kavram-Genelleme; 2. bölümünde Kavramlar Özellikleri ve Sınıflaması; 3. bölümünde Kavram Öğrenme ve Kavram Öğrenme Stratejileri; 4. bölümünde Kavram Yanılgıları; 5. bölümünde Kavram Öğretim Teknikleri (kavram haritaları, zihin haritası, kavram ağı, balık kılçığı diyagramı, yapılandırılmış grid, tanılayıcı dallanmış ağaç, anlam çözümleme tablosu, kavram karikatürü, bilgi haritası, kavramsal değişim metni, kelime ilişkilendirme testi, kavram bulmacası, iki aşamalı teşhis testi, üç aşamalı teşhis testi, tahmin et gözle açıkla, v diyagramları) hem kavramsal hem de örnekleriyle yer alırken; 6. bölümde, yani ekler bölümünde ise kavram öğretim tekniklerine ait yazar tarafından geliştirilen örnekler yer almaktadır. Bu örnekler sosyal bilgiler 4, 5, 6 ve 7. Sınıf programında yer alan kavramlar, kazanımlara uygun olarak geliştirilmiş olup, bu kavramlar kavram öğretimi konusunda çalışma yapmak isteyen sadece sosyal bilimciler değil fen bilimlerindeki araştırmacı, öğrenci ve öğretmenlere de hizmet edecektir.

Eserin bu yönleriyle, kavram öğretimi üzerine yapılacak çalışmalara katkı sağlaması dileğiyle…