Sir Aurel Stein, Hayatı ve Eserleri

Sir Marc Aurel Stein (1862-1943), Avrupa’da doğup büyümüş ancak hayatının en verimli yıllarını Asya’da geçirmiş olan bir araştırmacıdır. Budapeşte’de dünyaya gelen Stein, Dresden, Viyana, Tübingen, Oxford şehirlerinde eğitim hayatını sürdürdü. 1887 yılında İngiltere eğitim kurumlarında çalışmak üzere Hindistan’a gitti. Resmi görevleri ile eşzamanlı olarak, 1900-1901, 1906-1908 ve 1913-1916 olmak üzere, İç Asya’ya üç keşif seferi düzenledi. Bu dönemde Sir unvanı verildi. Dördüncü keşif seferinde Çin’in reddi ile Orta Doğu coğrafyasına yöneldi. Pakistan ve İran’ın sınırlarında yer alan Sistan ve Beluçistan bölgelerini, Basra ve Umman körfezinin kuzey sahillerini, İran’ın güneyinde bulunan eyaletleri kapsayan dört keşif gezisi düzenledi. Bamiyan Budalarının bulunduğu bölgede ve Baktria’da araştırma yapabilmek için dördüncü başvurusu kabul edildi ve Afganistan’a ayak bastı. Ancak herhangi bir araştırma yapamadan rahatsızlanarak 81 yaşında vefat etti.
Seferlerini anlatan ve toplamda 39 cildi bulan 27 kitap yazdı. Bazılarının ebatları kitap sayılabilecek çok sayıda makale hazırladı. Yaşamı boyunca araştırma gezilerinde bulunan Stein binlerce fotoğraf çekti, çoğunun içeriği çalışmalarıyla ilgili olan ve belki de sayısı yüzbinleri bulan mektup yazdı. Bugün artık kullanılmayan bazı Asya dillerinin araştırılmasına vesile oldu. Ortaya çıkardığı haritalar ve kitaplarında sunduğu veriler filoloji, linguistik, antropoloji, harita araştırmaları, Türkoloji, Sinoloji, Tibetoloji gibi birçok farklı bilim dalında yapılmış ve yapılacak olan araştırmalara kaynak veri niteliğini taşımaktadır.