Osmanlı Şiir Tarihi (1-2)

Bu yıl, dünyada pek az topluma nasip olacak bir büyükhadiseyi, Osmanlı Devleti'nin 700. Kuruluş yıldönümünü gurur ve mutlulukla kutluyoruz. Uzunbir süre, zorbir coğrafyada yaklaşık otuz altı ayrı toplumlarının daha çok ilgisini çekiyor. Geçmiş yıllarda onun idari ve siyasi konumu daha çok ön planda tutulurken, son yıllarda böyle bir uygarlığın kültür ve medeniyeti üzerine de eğilmek gerektiği düşüncesiyle, bu alanda da ilginç çalışmalar başladı.

Son yıllarda yayınlarını büyük ölçüde Türk Edebiyatı alanında yoğunlaştıran Akçağ Yayınevi, bu yılın anlamıyla mütenasip yeni yayınlar planlarken, Batı'da bu anlamda gerçekleştirilmiş önemli faaliyetleri Türk okuyucusunun gündemine getirmeye karar verdi ve yüz yıllık bir gecikmeyle de olsa ünlü İngiliz Türkoloğu Gibb'in Osmanlı Şiir Tarihi'ni, "Osmanıl Devleti'nin 700. yıldönümü armağanı" olarak neşre karar verdi.

Aslen İskoçyalı bir ailenin çocuğu olarak 1857 yılında Glasgow'da doğmuş olan E.J.W. Gibb küçük yaştan itibaren doğu kültürüne ilgi duymuş ve İngiltere'deki imkanlarıyla çok iyi Türkçe öğrenerek hayatını bu kültürü incelemeye adamıştır. Genç yaşında ölmesine rağmen, geride başta 6 ciltlik Osmanlı Şiir Tarihi adlı bu eser, alanında yazılmış, hala da aşılamamış ilk ve tek örnektir. Kuşkusuz bu eserin yayınlanmasının üzerinden yüz yıl gibi uzunbirsüre geçtiği için, bu süre içinde, çoğu ülkemizde yayınlanmış çok kıymetli monografi çalışmaları gerçekleştirilmiştir ama alanı bütünüyle kapsayan bu boyutta tek eser, hala Gibb'in çalışmasıdır.

Bir araştırmacının, mensup olmadığı bir milletin herhangi bir faaliyetine ait yazacağı veya söyleyeceği şeyler kuşkusuz bazı eksiklikler taşır. Hele bir eserin yazılışının üzerinden bu kadar uzun zaman geçtiktensonra, başka noksanlıklar taşıyacağı da tabiidir. Biz bu durumun farkında olarak Osmanlı Şiir Tarihi'ni birasır gecikmeyle de olsa Türk okuyucusunun önüne getiriyoruz. Osmanlı Şiir Tarihi ya da İngilizce yaygın adıyla A History Of Ottoman Poetry bu yayınla birlikte daha da iyi değerlendirilmiş olacaktır. Çalışmanın bir özelliği de, ihtiva ettiği zengin dipnotlardır. Bu haliyle, çalışmanın klasik şiirden epey kopmuş Türk okuyucusu için de ufuk açıcı olacağı kanaatindeyiz.

Yazıldığı günden bir asır sonra Türkçe'de okunma imkanı bulan ve Gibb'in hayatını adadığı bu önemli eser, Batılı bir gözle Türk şiirini panoramik bir yaklaşımla değerlendiriyor.