Osmanlı İmparatorluğunda Mormon Misyonerler

Osmanlı ülkesine 16. yüzyılda Avrupa’dan gelmeye başlayan misyoner gruplarına 19. yüzyıl başlarında önce ABD’li Protestanlar, 1884’te ise Mormonlar katıldı.

Mormonluk ABD’de doğmuş ve gelişmiş bir inançtı. Hıristiyanlığı yorumlayış biçimlerinden dolayı Mormonlar kendi ülkelerinde büyük bir varoluş mücadelesi vermişlerdi. İnançlarını denizaşırı ülkelerde yaymaya çalışırken, İslamiyet’in Mormonluğa benzer yönleri ve laik olmayan yönetim şekliyle Osmanlı İmparatorluğu’nu çok çekici buldular. Buraya yerleşme tasarıları yaptılar, 30 yıl boyunca misyoner gönderdiler.

Ne var ki Mormon misyonerlerin faaliyetleri, ABD yönetiminden destek alan Protestanlarınkinin gölgesinde kaldı. Bekledikleri sonucu alamayan ve nüfuz kuramayan misyonerler faaliyet sahalarından Anadolu’yu çıkarmak zorunda kaldılar. I. Dünya Savaşı başlarken daha başarılı olacaklarını düşündükleri Arap topraklarına göçtüler.

Osmanlı, ABD ve Mormon arşiv kaynaklarından yararlanılarak hazırlanan Osmanlı İmparatorluğu’nda Mormon Misyonerler, bu unutulmuş misyoner hareketinin tarihi üzerine Türkiye’de ve dünyada şimdiye dek yapılmış en kapsamlı çalışma.