Nizam-ı Kadim’den Nizam-ı Cedid’e 3. Selim ve Dönemi / Selim 3 and His Era From Ancien Regime to New Order

Bu kitap çalışmasında asıl hedef, ölümünün 200. yılında 2. Selim'i ve dönemini çeşitli açılardan değerlendirmek, "nizam-ı kadim"den "nizam-ı cedid"e, başka bir ifadeyle klasik yönetim sisteminden yeni düzene geçiş çabasını ve sonuçlarını özgün araştırmalarla ve disiplinlerarası çalışma yöntemiyle tartışmaktır. Bu dönem şüphesiz, Osmanlılar'ın sosyal hayattan siyasi yapıya, askeri düzenden eğitim ve düşünce dünyasına kadar değişen çeşitli alanlarda yaşadıkları açısından çok önemli evrelerden birini oluşturan; birbirleriyle uyumlu veya uyumsuz iniş çıkışların, tartışmaların, önemli gelişmelerin, hatta sıçramaların yanında derin hayal kırıklıklarının da yaşandığı bir aşamaya denk düşer. Fakat Batı çağdaşlaşma sürecinde gözlemlenen dikkat çekici hareketlilik, akla uygun düşen yenilikçilik, kendi kendini disiplin altına alabilme ve yenileyebilme becerilerinin Osmanlılar'ın bu dönemdeki önemli çabalarında da görülebildiğini belirtmek gerekir. Niyazi Berkes'in Türk çağdaşlaşma tarihinin "ikinci aşaması" olarak adlandırdığı 3. Selim dönemindeki askeri yapıdan dış siyasete, sanattan eğitime kadar yayılan çeşitli alanlarda yaşanmış gelişmelerde, yenileşme çabaları konusunda "ne olduğunu" ortaya koymaktan veya olanın göz alıcı bir şekilde "fotoğraf çekmek"ten ziyade, "niçin olduğunu" inceleyen araştırmalardan oluşan bu çalışmanın Türk siyaset, kültür ve düşünce tarihine mütevazı bir katkı sağlayacağını ümit etmekteyiz.