Miftahu'l İber

Yedi yıl kadar önceydi, 2013 Ekim ayları sularında Osmanlıca bir eser arıyordum. Transkribe edip, Türkçeye kazandırmak için. Tam o sırada Abullatif Subhi Paşa’nın bu eserine rastladım ve eserin İbn-i Haldun’un “Kitabü’1- ‘İber ve divanü ‘l mübtede’ ve’l -haber fi-eyyami’l Arab ve’l-’A cem ve’l- Berber ve men - asaruhüm min - zevi’l-Sultani’l-ekber” adlı mukaddimenin önsözü olarak yazıldığı çalışmasının yahut eserinin 2. ve 3. cildinin Osmanlıca çevirisinin olduğunu fark ettim ve tam o anda bu eseri ne olursa olsun Türkçe’ye kazandırmam gerektiğini düşündüm ve hiç tereddütsüz tam iki yıldır bu eser üzerinde çalıştım. Yorucu olsa da çok zevkli bir çalışma oldu ve İbn-i Haldun’un tarih kitabının bir kısmı da olsa belli bir bölümü böylelikle Türkçe’ye kazandırılmış oldu. Yukarıdaki satırlar, eserin ilk önsözündendi ancak elinizdeki eserin bu ikinci Türkçe baskısı eserin transkripsiyonu değildir, tamamen düzletilmiş ve tashih edilmiş yeni bir sadeleştirmesidir. Zira bu eserin Türkçe transkripsiyonu piyasaya ilk çıktığı günden bu yana hep eserin sadeleştirilmesi yönünde eleştiriler aldığım için sadeleştirme gereğini duyduk. Ve nihayet sadeleştirmeyi tamamladık ve eseri tamamen Türkçeleştirdik ve zevkle okunacağını umuyoruz. Bu çalışmam esnasında çalışmayı sadeleştirmeyi yapmamda ciddi anlamda katkıları olan değerli dostum Orhan Gültekin Bey’e sonsuz teşekkürü bir borç bilirim.

Yukarıda belirtildiği gibi sadeleştirmesi yaptığımız eserin adı Mitahu’l-İber’dir. Yani İber’in Anahtarı’dır. Burada İber muhtemeldir ki iki anlamda kullanılmıştır. Biri insanların ve toplumların yaşamlarından haller, ibretler anlamındadır. Diğeri ise İber Yarımadası’nın tarihi anlamındadır. Bu ise muhtemeldir ki, uzak anlamıdır, ancak Kitabu’l İber adlı eser İber Yarımadası’nın tarihini de içermektedir. Fakat sadeleştirmesi yapılan kısım, İber Yarımadası’nın tarihi değildir; sadeleştirmesi yapılan kısım, Hz.Adem’den Hz.Peygamber dönemine kadar olan peygamberler tarihi ve insanlık tarihini içermektedir. İşte bu açıdan esere isim olarak Miftahu’l-İber (İnsanlık ve Peygamberler Tarihi’ne Giriş) adını verdik. Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki eserde bütün klasik çalışmalarda olduğu gibi mütercime ait olan derkenar zeyller yahut hamişler vardı, bunlar dipnot açıklamaları olarak kitaba dâhil edilmiştir, böylelikle hem kitap modern bir görünüm kazanmış, hem de okuyanın rahatça anlayacağı bir şekil içinde tasarlanmıştır. Eser, ince bir çalışmanın ürünü olup zevkle okunacağını umuyoruz. Takdim yazarak esere katkıda bulunan Sayın Prof.Dr. Zeki Arslantürk hocama medyun-u şükranım.