Mendel _{Bitki Melezlemesinde Deneyler ve Tarihsel Perspektif}

Mendel, Darwin'le aşağı yukarı aynı dönemlerde yaşamış bir bilim adamıdır. Zamanında ilgili bilim adamları, Darwin'in varsayımlarıyla oyalanırlarken Mendel'i âdeta unutmuşlardır. Genetiğin temelini atan bu olağanüstü zatın yaptığı bilimsel çalışmalar, makalesi yayımlandıktan 35 yıl sonra, yeniden keşfedilmeye başlanmıştır. Mendel'in yaptıkları, diğer bilim adamlarınca da tartışmaya yer olmayacak şekilde kanıtlandıktan sonra, biyoloji biliminde yeni bir çığır açılmıştır. ABD'de genetik öğrencisiyken, Mendel'in Almancadan İngilizceye tercüme edilmiş ve "Harvard University Press" tarafından 1950 yılında basılmış olan makalesini ilk kez gördüm. Genetik hocamız incelememiz için bizlere ödev olarak vermiş ve orijinal tercümeyi de dağıtmıştı. Ülkeme döndükten sonra, başlangıçtaki amacım, sadece Mendel'in orijinal makalesinin tercümesini yayımlayarak ülkemiz öğrencileri ve bilim adamlarına, gerçekleri bizzat orijinalinden öğrenmelerini sağlamaktı. Ancak tercümeyi yaparken, bazı hususların daha iyi anlaşılabilmesi için az da olsa bir tarih perspektifi ilavesi ihtiyacı hissettim. Kitap böylece daha yararlı olacaktı. A. H. Sturtevant'ın A History of Genetics (Genetik Tarihi) kitabını esas alarak, önemli gördüğüm ilaveleri yaptım. Kitabı okuyup değerlendirenlerin, Mendel'in ne kadar büyük bir iş başardığını göreceklerini, onun araştırma ruhunun derinliğine ineceklerini ve biyoloji bilimine yaptığı büyük katkılar için insanlığın ona ne kadar müteşekkir olması gerektiğini anlayacaklarını umarım.