Mehammü'l-Fukaha _{18. Yüzyıl Osmanlısında Bir Hanefi Tabakatı}

İslami ilimler alanında hala neşredilmeyen çok sayıda el yazması metin bulunmaktadır. Bunlar genellikle literatüre katkısının zayıf olduğu düşüncesiyle araştırmacılar tarafından kütüphane raflarına terk edilmiş eserlerdir. Bu intiba kısmen hakikati yansıtıyor olabilir. Fakat bu durum Osmanlı döneminin İslamî ilimler bakımından yerinin tespiti gibi uzun zamandan beri cevabını bekleyen soruya verilecek cevabı geciktirmektedir. Osmanlı dönemine ait çok sayıda ilgi bekleyen yazma eser bulunmaktadır. Bunlar hakkında çalışmaların gecikmesi Osmanlı dönemi ile ilgili ‘büyük resmi' görmemizi tehir etmektedir.İslam Medeniyetinin çeşitli alanlarında erken dönemden itibaren tabakat türü eserler yazılmıştır. Bu çerçevede sahabe, tabii, fakih, şair, sanatkar vs. için yazılmış tabakat eserlerinden bahsedilebilir. Fakat tabakat geleneği sadece yukarıda bahsi geçen ayrımlarla sınırlı kalmamıştır. Zamanla alfabetik tertipli eserlerle de karşılaşılmaya başlanmıştır.

Fıkıh alanında da iki çeşit tabakattan bahsedilebilir. Bunlardan birincisi fukaha biyografilerini içine alan fukaha tabakatıdır. Bunlar genellikle belirli bir mezhebe mensup fakihleri içine alırlar. Diğeri ise “fıkhi istidlal türlerini tanımlayarak tasnif eden” eserlerdir. Bunlar ise “tabakatu'l-muctehidin, tabakatu'l-fukaha” gibi başlıklarla literatürde yer almaktadır. Osmanlı Dönemi bu iki türden tabakatlara sahip bir dönemdir.

Mehmet Kamî Efendi hakkında onun bir divan şairi olması sebebiyle çeşitli çalışmalar yapılmıştır. Fakat fıkıh alanındaki eserleri ile ilgili henüz bir çalışma mevcut değildir. Kitabın 2. bölümünde yer alacağı üzere onun sadece tabakat alanında değil, edebu'l-kadi ve fetava alanında da eserleri mevcuttur.