Kıbrıs Politikaları - 1960 ve 1974 Yılları Arasında Türkiye ve İngiltere'nin Karşılaştırmalı Kıbrıs Politikaları

"Kıbrıs, Sahip olduğu coğrafi konumu sebebiyle tarih boyunca Orta Doğu’ya açılmak isteyen devletler için stratejik bir öneme sahip bir ada olmuştur. Adaya sahip olan devletler ise bölgesel bir güce dönüşmüştür. Akdeniz’in üçüncü büyük adası Kıbrıs’ın en yakın komşusu ise Türkiye’dir.
1571 yılında askerî, ekonomik ve stratejik nedenlerle Kıbrıs, Venediklilerden alınarak Türk hâkimiyetine girmiştir. 1878 yılında İngiltere’ye kiralanana kadar da tarihinin en huzurlu ve barış dolu günlerini yaşamıştır. İngilizler döneminde ise barış içinde yaşayan Türk ve Rum toplumunun siyasi ve sosyolojik dengesi Türkler aleyhine bozulmaya başlamıştır.
XX. yüzyılda ise Birinci ve İkinci Dünya Savaşılarının ardından eski gücünü kaybeden ve değişen dünya düzeninde İngiltere için Kıbrıs, Orta Doğu’nun kontrolü açısından daha da önemli bir hâl almıştır. Diğer yandan Kıbrıs Rumları ise Yunanistan’ın ve kilisenin desteği ile asırlardır sorunsuz yaşadıkları Kıbrıs Türklerine karşı düşmanca bir tavır içine girmişlerdir.
Türkiye açısından ise Kıbrıs’ın iki önceliği vardır: Birincisi, Kıbrıs Türk’ünün soydaşlık ve kardeşlik hukuku, ikincisi ise yarımada devleti olması nedeniyle özellikle Ege Denizi’nde Yunanistan tarafından her fırsatta yapılan siyasi tacizlerin önüne geçerek Türkiye’nin jeopolitik ve stratejik anlamda önünü açmaktı. Dünya tarihinde son iki yüzyılda gizli ya da açıktan karşı karşıya gelmiş Türkiye ve İngiltere’nin en son hesaplaştığı bölge olan Kıbrıs bu açıdan çok önemli bir yere sahiptir.
Bu eser, Türk ve İngiliz arşiv belgelerine dayandırılmış, bazı yerlerde de olayı yaşamış birinci şahısların anılarına da yer verilmiş, kapsamlı bir çalışmadır. Her ne kadar başlığı 1960 yılından başlasa da konunun zenginleşmesi bakımından Antik Çağ’a kadar uzanmaktadır.
Kitap, her dönemi kendi içerisinde karşılaştırmalar yaparak ele almıştır. Bölgenin önemli olması ve ilgileri olduğundan çoğu zaman Yunanistan, ABD, Sovyet Rusya ve Avrupa’nın bazı devletleri ve bölgeler de eserde mevcuttur. Eserin günümüzde bölgede oynanmak istenen siyasi, ekonomik ve askerî oyunlara da meşale gibi ışık tutacağına inanmaktayız.
Kıbrıs, İngiltere için sadece bir askerî üs bölgesi ya da sömürge iken Türkiye için vatandır."