İlhan Berk’in Manisa Yılları

Şimdi kullandığımız harflerin kabulü 1928 yılında oldu. İlhan Berk on yaşındayken. On yaşındayken, okul hayatının daha başlangıcında, harfler sıfırlanıp yeni bir başa döndü. Bu ona, o küçük yaşında, dilin esnekliği konusunda bir bilinç değilse bile mutlaka bir perspektif kazandırmıştır: Demek ki değişebiliyor. Bunu kendisine söylediğimde Görüyor musun, bilgi nasıl [bakışı] değiştiriyor demişti. Hakkı Avan'ın İlhan Berk'in Manisa Yılları kitabını okuyunca edindiğim bilgiler, tıpkı İlhan Berk'in dediği gibi, bir konuya daha bakışımı değiştirdi. Onun en sevilen dizelerinden biri olan Cumhuriyetin ilk günleri gibiydi yüzün dizesinin anlamı hakkında düşüncem değişti.

Yıllar önce Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun Memleket Hikâyeleri'ni okurken, Manisa'nın işgal yıllarında, işgalcilerin yerleşik halka sokakta yaptığı aşağılamaları okuduğumda, İlhan Berk'i o işgal edilmiş sokaklarda annesinin kucağında hayal etmiştim: itilip kakılmadan yürüyemeyen bir kadın. Manisa, 25 Mayıs 1919'da işgal edilmiş, İlhan Berk o sırada henüz 6 aylık olmalı. Yakup Kadri'yi okurken, bir araştırma yapıp o yılların Manisa'sına kadar gitmeye, orada İlhan Berk'i bulmaya heveslenmiştim, Hakkı Avan'ın hazırladığı bu kitap o yüzden beni çok etkiledi. Kitap, İlhan Berk cumhuriyetin ilk yılları dediğinde neyi kastettiğini anlayabileceğimiz bilgilerle dolu.