Iconiumlu Azizler

Tarih, R. G. Collingwood’un ifadesiyle Tanrı tarafından yazılan bir oyunun sergilenmesidir. Tarih boyunca kültür ve medeniyetleri inşa eden din, hayata anlam ve gaye katarak insanın varoluş sürecinde etkin bir rol oynamış ve tarihin ilk dönemlerinden itibaren Tanrı tarafından yazılan bu oyunu anlamaya çalışan insan “anlam arayan yaratıklara” dönüşmüştür. Gerek politeist gerek monoteist dinlerin sahne aldığı Anadolu coğrafyası, Dinler Tarihi açısından zengin bir mirasa sahiptir.

Tanrı’nın yazdığı bu oyunlardan birisi de monoteist dinlerden olan Hıristiyanlıktır. Anadolu’da Aziz Paul ve arkadaşları tarafından Kudüs doğumlu ve “Tarihsel İsa” eksenli Hıristiyanlığın yerine “İsa Mesih” merkezli yeni bir din inşa edilmiş ve Hıristiyanlık yeni bir forma bürünmüştür. Bundan dolayı da Erken Dönem Hıristiyanlık tarihinin pek çok evresi Anadolu’da gerçekleşmiş ve Yeni Ahit’te bahsedilen olayların büyük bir kısmı bu coğrafyada sahne almıştır. Hıristiyanlığın temel inanç esasları Anadolu’da düzenlenen konsillerde karara bağlanmıştır.

Sahne olarak Anadolu, oyuncular başta Tarsuslu Paul olmak üzere Anadolu kökenli azizler, Hıristiyanlığın Roma İmparatorluğu’nun resmi dini olduğu IV. Yüzyıl’a kadar olan tarihsel süreç ve devamında önemli rol oynamışlardır.

Bu kitap, Anadolu üzerinde şekillenen Hıristiyanlığın Roma’nın ve Batı Uygar-lığı’nın resmi dini olma sürecinde Iconium’da (Konya) öne çıkan dört Hıristiyan aziz aracılığıyla Hıristiyan Kültürü’nden bir kesit sunmaya çalışacaktır. Hıristiyanlık Tarihi açısından Iconium adıyla özdeşleşen azizler şunlardır:

– Yeni Ahit’in bir bölümü olan “Timothy’e Mektuplar I-II”ye adını veren ve Yeni Ahit’in diğer bölümlerinde de adı geçen, Aziz Paul’un öğrencisi ve arkadaşı Lystralı Timothy.

– Hıristiyanlığın ilk kadın şehidi olarak anılan Azize Thecla.

– Roma’nın pagan inancına tapmayan ve bu yüzden Roma Ordusu’ndan ayrılan M.J. Eugenius.

– Hıristiyan teolojisinin gelişmesinde katkıları olan “Kapadokya Babaları” olarak bilinen piskoposların desteği ile M.S. 374 yılında Konya’ya piskopos olarak atanan Amphilochius