Hatay İlinde Doğal ve Beşeri Nedenlerle Yer Değiştiren Yerleşmeler

Yerleşmelerin kurulması ve gelişmesi süreçlerinde coğrafi şartların yeterince dikkate alınmaması veya şartların değişmesi, bazı yerleşim birimlerinin doğal ve beşerî faktörlere bağlı olarak zamanla yer değiştirmelerine neden olmaktadır. Yerleşmelerin, kuruldukları yerleri değiştirmek zorunda kalmaları birtakım sorunları beraberinde getirmekte ve bu sorunlar çeşitli akademik çalışmalarla ortaya konulmakta veya akademik çalışmalara konu olmaktadır. Hatay ilinin, konumu ve coğrafi özelliklerine bağlı olarak Türkiye’de yerleşmelerin yer değiştirme süreçlerinin somut bir şekilde yaşandığı illerin başında gelmesi, bu kitabın hazırlanmasındaki temel motivasyonu oluşturmuştur.

Bu çalışmada, Hatay ilinde özellikle son yüzyıl içerisinde 35 yerleşmenin yer değiştirmiş olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu yerleşmelerden 8’i kütle hareketleri nedeniyle yer değiştirirken, bunu 6’şar yerleşmeyle; sel/taşkın, ulaşım ve ekonomik nedenlerle yer değiştiren yerleşmeler takip etmiştir. Elverişsiz topoğrafya nedeniyle yer değiştiren yerleşmelerin sayısı 3’tür. Bunlar dışında; 3 yerleşme baraj nedeniyle, 2 yerleşme güvenlik nedeniyle ve 1 yerleşme ise toplulaştırma nedeniyle yer değiştirmiştir. Bu yer değiştirme süreçleri genellikle kısa mesafeler dâhilinde gerçekleşmiştir. Söz konusu yerleşmelerden 15’inin eski yerleşim sahası tamamen terk edilmiş durumdadır. Yerleşmelerin 21’i farklı bir isim altında, geri kalan 14’ü ise aynı isim altında yer değiştirmiştir. Yerleşmelerin 11’i yeni yerleşim sahasında planlı bir şekilde kurulmuştur. Ayrıca anket uygulamasının da gerçekleştirildiği çalışmada, insan-mekan etkileşimi ve yer değiştiren yerleşmelerle ilgili önemli tespitler yapılmış ve önerilerde bulunulmuştur.