Görsel Sanatların Kuramsal Gelişimi

“Görsel Sanatların Kuramsal Gelişimi” isimli kitap uygulamadan kurama, kuramdan da uygulamaya yönelen filozof, sanat filozofu, sanatçı, vb tarafından ele alınmış sanatın tarihine yön veren başlık ve metinlere yer veriyor. Özkan Eroğlu’nun sanat tarihi ve sanat felsefesi konusundaki uzun süreli sürdürdüğü çalışmalarının vardığı en ileri aşama olarak kitap, yazarın Plastik Filozofi kuramını tamamlayan, zamanın zihni bağlamında bir yapının uygulamadan kurama dile getirilmesidir. Kuram ve uygulama açısından ele alınan metinlerin zenginliği, zamanın ötesinde, yaratıcı sanatın oluşmasına neden olan düşünceler sunar. Sanat tarihsel çizginin kuram boyutuyla, kapsamlı bir şekilde ele alındığı ve sanat filozofik göz ile okuyucuya aktarılan kitap, Türkiye’de bir ilk çalışma olma özelliğine sahip olmasıyla önem taşıyor.

Geçmişte Türkiye’de sanat tarihi çalışmalarına bilimsel ve idealist katkılarıyla yön veren sanat tarihçi ve eleştirmenlerin görüşlerine de yer verilen kitapta, geçmişin büyük bir birikimini içine almasıyla ve okuyucuya öznel bir çalışma alanı işaret etmesiyle arkasından gelecek çalışmalara da kaynaklık edeceği düşünülebilir. Kitap, parçadan bütüne sanatın tarih boyunca tanık olduğu estetik gelişimi ve aynı zamanda sanatın görünenin ötesindeki anlam boyutunun somuttan, soyuta doğru nasıl bir felsefe ile evrildiğini eserler ve olgular temelinde izlemektedir.

“Sanat Entelektüeli” ve “Sanatta Göz” özelliklerinin kişide kendine yer bulması için geçmesi gereken Rönesans, Barok, Romantizm gibi olgu ve olaylara anlatımcı bir yaklaşım yerine, kuramsal ve sanatı dönüştüren boyutuyla yer verilmektedir. Doğulu olmalarıyla bizden bir kültürü sanat kuramsal anlamda inşa eden Mimar Sinan, Mehmet Siyahkalem, Matrakçı Nasuh, Nakkaş Osman, Levni gibi sanatçıları, yaratıcı sanatçı parantezinde derinlemesine irdeleyerek evrensel sanat sahnesine taşıyan metinler, kitabın ayırıcı taraflarından birini oluşturmaktadır.

Sanatın tarihindeki kurama dönük tüm zihinsel çabaların ve dışavurumun bir toplamı olarak Görsel Sanatların Kuramsal Gelişimi, tek tek incelendiğinde her noktasında okuyucuya bir bakış sunmayı hedefleyen yapısıyla derin düşüncenin kapısını aralamaktadır. Özkan Eroğlu’nun yıllardır değindiği ve tezlerini analojik bağlantılar ve tarihsel gerekçeleriyle birlikte sunduğu gibi ülkemizdeki sanat gelişimi kuramsal ve uygulama boyutundaki eksiklerden dolayı gelişememektedir. Türkçeye bir ilk olarak kazandırılan bu kapsamlı kitap, bu durumu tersine çevirmeye dönük bir çaba içinde olmanın yanı sıra sanat yapıtlarının arasında kendi izini bulmak isteyen okurlar için de sonsuz faydalar sağlayabilecek tüm zamanlara seslenen zamansız bir yapıt…

Evrim Sekmen Becan

İçindekiler

İçindekiler Önsöz ● 9 Giriş ● 11 I. Plastik Filozofi ● 11 Iı. Plastik Filozofinin Sanat Filozofu ● 30 Iıı. Plastik Filozofinin Yaratıcı Sanatçı Karakteri ● 35 Erken Zamanlar ● 38 İlkçağ ● 43 Herakleıtos: Filozofisinden Sanata Yansıyanlar ● 46 Platon: Güzel Ve Sanat Bağıntılaması ● 51 Arıstoteles: Sanat; Mimesis Ve Tekhne Birleşimi ● 53 Marcus Vıtruvıus: Mimarlığın Gerçekleri● 54 Gotthold Ephraım Lessıng: Laokoon Ya Da Resmin Ve Şiirin Sınırları Üzerine ● 58 Ortaçağ ● 61 Plotınus: Güzel Ve Sanat Bağıntılamasında Yeniden Canlanma ● 65 Augustınus: Düzen Güzelin Özüdür ● 69 Thomas Aquınas: Yoktan Yaratan Sadece Tanrıdır ● 69 Gotik Mimarlık Ve Skolastik Filozofi ● 70 Yeniçağ ● 84 Erwın Panofsky: İkonografi Ve İkonoloji ● 94 Walter Pater: Rönesans ● 103 Heınrıch Wölfflın: Sanat Eserlerinin Açıklanması ● 107 Gıotto: Plastik Filozofinin Başlangıcı; A Noktası ● 111 Masaccıo: Plastik Filozofinin Olgunlaşması ● 119 Beyhan Karamağaralı: Siyah Kalem’e Atfedilen Minyatürler ● 132 Leon Battısta Albertı: Plastik Filozofinin Olgunlaşmasına Katkı ● 142 Leonardo Da Vıncı: Plastik Filozof ● 147 Romantik Bir Bakış: Mona Lısa Caterına’ydı ! ● 160 Walter Pater: Gıorgıone Okulu ● 162 Mıchelangelo: Plastik Filozofinin Varış Noktası ● 169 Gıordano Bruno: Bir Tinsellik Boyutu ● 182 Matrakçı Nasuh: Beyan-I Menazil ● 189 Mimar Sinan: Bir Tin ● 194 Gıorgıo Vasarı: Sanat Tarihçiliğinin Başlangıç Noktası ● 213 Pıeter Bruegel: Sosyal Ve Fantastik Gerçek ● 215 Metin And: Parçalardan Bütüne; Osmanlı Şenlikleri Bütünüyle Nasıl Bir Gösterimdir? ● 219 Nakkaş Osman: Surname-İ Humayun ● 227 Rönesans’tan Maniyerizm’e: Form’dan Deformasyon’a ● 233 Bir Deformasyon Dili: El Greco ● 247 Karel Van Mander: Kuzeyin Vasarı’si ● 257 Constantıjn Huygens: Bir Sanat Entelektüeli ● 258 Phılıps Angel: Resim Sanatına Övgü ● 259 Francısco Pacheco: Resim Sanatı Üzerine ● 261 Heınrıch Wölfflın: Sanat Tarihinin Temel Kavramları ● 261 Rönesans Ve Barok: Katman Ve Kıvrım Filozofisi ● 262 Caravaggıo: Bir Karanlık Ve Aydınlık Filozofu ● 273 Nıcolas Poussın: Resim Üzerine Gözlemler ● 282 Roland Fréart De Chambray: Resmin Mükemmeliğine Dair ● 285 Rembrandt: Bir İfade Filozofu ● 288 Gıovannı Pıetro Bellorı: Ressamın, Heykeltıraşın Ve Mimarın Düşüncesi ● 296 Charles Le Brun: Ekspresyon Üzerine Konferans ● 298 Marco Boschını: Venedik Resminin Kaynakları ● 300 Gerard De Laıresse: Büyük Resim Kitabı ● 300 Roger De Pıles: Resmin İlkeleri ● 301 Gottfrıed Wılhelm Leıbnız: Sanat Ve Güzellik ● 302 Jean-Baptıste Du Bos: Resim Ve Şiir Üzerine ● 303 Levni: Surname-İ Vehbi ● 307 Francıs Hutcheson: Estetik Alımlama Yetisi ● 314 Denıs Dıderot: Körler Üzerine Mektup ● 314 Diderot: Sağır Ve Dilsizler Üzerine Mektup ● 316 Wıllıam Hogart: Güzelliğin Çözümlemesi ● 317 Johann Georg Hamann: Estetik ● 318 Davıd Hume: Beğeninin Ölçütü ● 319 Wıllıam Duff: Dehanın Özellikleri ● 320 Denıs Dıderot: Resim, Heykel Ve Şiir Üzerine ● 321 Georg Chrıstoph Tobler: Doğa ● 328 Immanuel Kant: Yüce Olan ● 330 Yakınçağ ● 335 Wıllıam Blake: Mitolojisi Üzerine ● 335 Frıedrıch Schıller: İnsanın Estetik Eğitimi Üzerine Mektuplar ● 337 Alexander Gottlıeb Baumgarten: Estetik Teriminin Ortaya Konulması ● 338 Goya: Bir Çağı Kapatıp Diğerini Açan ● 339 Romantik Sanatın Farklı Yüzleri: Frıedrıch, Delacroıx, Turner Ve Constable ● 346 Frıedrıch Schellıng: Plastik Sanatlar Üzerine ● 352 Johann Wolfgang Von Goethe: Renk Öğretisi ● 357 Heınrıch Kleıst: Frıedrıch’in Deniz Manzarası ● 361 Wıllıam Turner: Resimde Önemli Kırılma Noktası ● 362 Romantik Olanın Boyutları: Yüce, Gece Ve Rüya ● 368 Georg Wılhelm Frıedrıch Hegel: Estetiğe Bakışı ● 378 Camılle Corot: Resimden Yansımalar ● 381 Camılle Pıssarro: Plastik Filozofinin Modern Babası ● 385 Paul Cézanne: Değiştirip Dönüştüren Tin ● 390 Claude Monet: Doğal Işığın Filozofu ● 393 John Ruskın: Modern Ressamlar ● 397 Frıedrıch Nıetzsche: Sanata Bakışı ● 398 Paul Gauguın: Gerçeğin Peşinde ● 406 Charles Baudelaıre: Resim Ve Renk Üzerine ● 410 Rıchard Wagner: Sanat Ve Devrim ● 412 Rıchard Wagner: Geleceğin Sanat Eseri ● 414 Arthur Schopenhauer: Sanata Bakışı ● 416 Gustave Courbet: Realizm Üzerine Açıklama ● 420 Jacob Burckhardt: Estetik Tarih Ve Tarihçi ● 421 Walter Pater: Johann Joachım Wınckelmann ● 424 Charles Blanc: Renk Üzerine ● 432 Georges Seurat: Sanat, Bilim Ve İnşa Zenginliği ● 433 Vıncent Van Gogh: Varlık-Yokluk İkilemi ● 437 Pıerre Joseph Prouhon: Sanatın İlkeleri ● 443 Félıx Fénéon: Yeni-Empresyonizm ● 446 Adolf Von Hıldebrandt: Plastik Sanatlarda Form Sorunu ● 448 Aloıs Rıeghl: Üslup Sorunları ● 450 Stanıslaw Przybyszewskı: Psişik Natüralizm ● 451 Lev Tolstoy: Sanat Nedir? ● 453 August Endell: Yeni Form Meselesi ● 454 Alfred Stıeglıtz: Resimsel Fotoğraf ● 456 Gauguın’den Fontaınes’e Mektup ● 460 Paul Sıgnac: Eugene Delacroıx’dan Yeni-Empresyonizm’e, Işıktan Renge ● 460 19. Yüzyılı 20. Yüzyıla Bağlayan: Post-Empresyonizm Filozofisi ● 467 Modern Zamanlar ● 471 Georg Sımmel: Metropol Ve Zihinsel Yaşam ● 471 Max Lıebermann: Resimde Hayâl Gücü ● 475 Ekspresyonizm: 20. Yüzyılın Bütün Zenginliği ● 483 Wılhelm Worrınger: Soyutlama Ve Duyumsama ● 489 Henrı Matısse: Yüzyılın Renkçisi ● 494 Roger Fry: Sanat Eseri, Hayâl Gücü, Hisler Ve Derin Hisler ● 499 Wassıly Kandınsky: Sanatta Tinsellik Üzerine ● 501 Hüseyin Avni Lifij: Hâlet-İ Rûhiye ● 510 Paul Klee: Formdan Formlaşmaya, Oluştan Oluşmaya ● 511 Albert Gleızes Ve Jean Metzınger: Kübizm Üzerine ● 520 Robert Delaunay: Saf Resim Ve Gerçeklik ● 522 Benedetto Croce: Sanat Nedir? ● 523 Olga Rozanova: Yeni Yaratım Meselesi ● 528 Sanatın Tarihinde B Noktası: Marcel Duchamp ● 529 Clıve Bell: Sanatta Form Gerçekliği ● 539 Fernand Léger: Çağdaş Sanat Üzerine ● 541 Ludwıg Meıdner: Metropol Görüntüleri Üzerinden ● 542 Kazımır Malevıch: Nesnesiz Hislenme ● 544 Georges Braque: Resim Üzerine ● 554 Hermann Bahr: Ekspresyonizm’den; Ekspresyonist İlkelerin Özü ● 555 Gıorgıo De Chırıco: Zanaata Dönüş ● 559 Lyubov Popova: Onuncu Devlet Sergisi Bildirisi ● 559 Bauhaus: Zanaat Ve Sanat ● 560 Johannes Itten: Bazı Saptamalar ● 570 Wladyslaw Stremınsky: Yeni Sanat ● 571 Yüzyılın Sanat Olayı: Dada ● 572 Çıkış ● 586 I. Örnek Çalışmalar ● 586 Iı. C Noktası Ve Dada Sonrası Üzerine Düşünceler ● 611 Sonsöz ● 622