Girit Bektaşileri

13. yüzyılda Anadolu’da Hacı Bektaş Veli ile ortaya çıkan Bektaşilik, zamanla Osmanlı coğrafyasında hızla yayılmış ve üç kıtada tekkelere sahip olmuştur. 17. yüzyılın ortalarında Girit’in fethine iştirak eden Bektaşi dervişleri hem adanın fethine hem de burada İslamiyet’in yayılmasına öncülük etmişlerdir.

Bektaşilik merkez olarak kendine Kandiye’yi seçmiş ve şehrin en yaygın tarikatı haline gelmiştir. Adada ilk Bektaşi tekkesi Horasanizâde Derviş Ali Dede tarafından tesis edilmiştir. Kandiye’nin dışında Hanya ve Resmo sancaklarında Mağaralıköy, Hacı Hasan Baba ve İbrahim Baba isimlerinde birbiri ardına Bektaşi tekkeleri açılmıştır. Böylece adadaki Müslüman nüfus içerisinde Bektaşiler %12’den fazlasını teşkil etmişlerdir. Ancak 19. yüzyılda adada meydana gelen savaş ve isyan hadiseleri Müslüman nüfusla birlikte Bektaşilerin de Anadolu’ya göçüne neden olmuştur. Nitekim 1924 yılında yaşanan mübadele hadisesi ile adada Bektaşilik sona ermiştir.

Girit Bektaşileri adlı bu çalışmada Osmanlı tarihi boyunca Girit adasında faaliyet gösteren Bektaşi tekkeleri ile Bektaşi dervişlerinin yaşamları başta arşiv belgeleri olmak üzere kaynaklar ışığında ele alınmaktadır. Ayrıca göç ve mübadele gibi felaketler yaşamış olan Girit Müslüman cemaatinin önemli bir bölümünü oluşturan Girit Bektaşileri’nin geride neler bıraktıkları ve anayurda gelerek yaşamlarını nasıl sürdürdükleri ortaya konulmaktadır.