Filistin'de Gördüklerim _{Müstakil Kudüs Sancağı Mutasarrıfı Ahmed Macid Gören'in Hatıraları}

Osmanlı Devleti'nin eski Kudüs Mutasarrıfı Ahmed Mâcid Gören (1871-5 Nisan 1946), Mekteb-i Mülkiye'den 1889 yılında mezun olduktan sonra Mardin, Muş, Sakız, Erzincan, Amasya gibi çeşitli vilayetlerde mutasarrıflık yapmasının yanı sıra Osmanlı ve Cumhuriyet'in köklü kurumlarında edebiyat, Türkçe, tarih gibi çeşitli dersler vermiş ve muallimlikteki başarılarıyla taltif edilmiş bir devlet adamıdır. II. Meşrutiyet sonrasında Resimli Kitab,Mülkiye, Yarın gibi mecmualarda edebiyata dair yazılar da neşreden Ahmed Macid Bey, 1912-1914 yılları arasında Kudüs Müstakil Mutasarrıflığında bulunmuştur. Edebiyata, tarihe, pedagojiye ve sosyolojiye son derece meraklı olan ve bu alanda dört eseri bulunan yazar, Kudüs'e dair hatıralarını ve izlenimlerini vefatından 2 yıl önce, 3 Mart-10 Nisan 1944 tarihleri arasında Vakıt gazetesinde neşretmiştir. Filistin'de Gördüklerimbaşlıklı tefrika kısa sürmesine rağmen Kudüs'ün nüfusu, tarihî ve coğrafî konumu, halkın dinî ve kültürel yaşantıları, Kudüslülerin ahlâkı hakkında doyurucu bilgileri ihtiva etmektedir. Gören, eserinde Kudüs'e bağlı kazalardan Yafa, Gazze, Halilü'r-Rahman ve Bi'russebi'ye dair ayrıntılı bilgiler verdiği gibi seyahatleri sırasında karşılaştığı sosyal, kültürel ve dinî meselelere de ışık tutmuştur. Eserde Peygamberler şehri olarak bilinen Kudüs ve civarında gerek Müslümanların gerek diğer dinlerin bu topraklara atfettikleri değer ve öneme dair tahlillere yer verilmiştir. Bir mutasarrıfın gözünden Kudüs'ün tarihine dair tutulan bu notlar, sadece Filistin değil, civarındaki şehirlerle ilgili de bir hayli ilginç bilgilerle doludur. Uzun yılar sonra iki kapak arasına giren bu hatıralar, o coğrafyaya yeni bir gözle bakmamıza imkân tanıyacaktır.