Fıkıh Usulünde Mütekellimin Yönteminin Delalet Anlayışı

Fıkıh usulü dinî metinlerin (Kur'an ve Sünnet) anlaşılması ve yorumlanması konusunda İslâm geleneği içinde müslümanlar tarafından oluşturulmuş yönteme ilişkin disiplindir. Fıkıh usulü genel bir anlama ve yorumlama teorisi oluşturma gibi bir iddia taşımamakla birlikte böyle bir genel teori ve tefsir hadis kelâm gibi diğer disiplinler için dil anlama ve yorumlama konusunda zengin bir bilgi birikimini ve çeşitli tartışmaları içermektedir. Usul tarihi açısından bakıldığında bu alanda iki yöntemin oluştuğu görülmektedir. Birincisi mezhepler tarafından oluşturulan fıkhî birikime uygun bir yöntem tesis etme çabasında olan fakihlerin oluşturduğu "fakihler yöntemi" (tarîkatü'l-fukahâ); diğeri ise kendilerini herhangi bir mezheple kayıtlı görmeyen kelâmcıların oluşturduğu "kelâmcılar yöntemi"dir (tarîkatü'l-mütekellimîn). Bu çalışmada içerdiği temel unsurlarla birlikte genel olarak delâletin mahiyeti nasların şer'î hükümlere delâlet şekilleri ve bunların bilgi değerleri tarihî süreç göz önünde bulundurularak kelâmcılar yöntemi zâviyesinden incelenmeye ve değerlendirilmeye çalışılmıştır.