Felsefe ve Bilim Işığında Kur’an’da Zaman Kavramı

Mitolojik anlayıştan Yahudiliğe, Hıristiyanlıktan, Kur'an 'ın nüzul çağındaki insana, kısacası ilk insandan sonuncusuna kadar herkesin ve her düşünce sisteminin yakinen ilgilendiği, daha doğrusu ilgilenmek zorunda olduğu bir kavramla, tevhid inancına sahip bir ferdin ilgilenmemesi düşünülemez. Bilimin, konuya duyarlılık derecesi ve yaklaşımı ayrı bir merak konusudur. Rölativite, uzaya giden ikizin bir yılına karşılık yeryüzündekinin 14 yıl yaşlanması , uzaydan dönen ikizin torunlarıyla karşılaşması, "bir günün bin yıl" olması nasıl bir şeydir. Varlığın başlangıcı ve sonu, nereden gelip nereye gittiği ve var olan bir şeyin yok olup olamayacağı hususunda yapılan tartışmalar neyi sorgulamaktadır. Başa gelen felaketlerin sorumlusu zaman olabilir mi? Varlığın enerjiye, enerjinin varlığa dönüşmesinde varlıkta meydana gelen değişimin zamana yansıması, varlık ve zamanın başlangıcı, kara delikler ve ötesi , kozmik arka planın varlık ve zaman açısından mahiyeti, sürekli aynı merakı uyandırmaktadır.

Çalışma, bir giriş ile üç bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında, genel olarak zaman hakkında yapılan tanımlar, diğer dillerde zaman anlamında kullanılan kelimeler, varlık ve zamanın tabiatı gibi konular özet olarak ele alınmışıtır. Birinci bölümde, felsefe ve bilim açısından zamanla ilgili problemler ele alınarak sorgulanmıştır. İkinci bölümde, Kur'an'da etimolojik yapı ve semantik analiz, zaman açısından incelenmiş, zaman ifade eden kelimeler ise ifade ettikleri zaman ölçümüne göre tasnife tabi tutularak, kozmolojik zaman ifade edenler, biyolojik zaman ifade edenler ve süresizlik ifade edenler diye üç başlık altında işlenmeye çalışılmıştır. Bu bölümde ele alınan ayetler, lügat, tesfir, hadis, kelam, felsefe, fizik, tıp, ve jeolojiden elde edilen bilgilere, kavram, semantik, dil ve anlambilimle ilgili çalışmalardan elde edilenler de katılarak, bir bütünolarak değerlendirmeye çalışılmıştır.

Birinci ve ikinci bölümlerde tartışılan konuların işlevi, üçüncü bölümde Kur'an'da varlık ve zaman stratejisinde gösterilmeye çalışılmıştır. Bu bölümde varlık ve zaman, ontolojik yönden ele alınarak, ebedi alem ve ara dönemler, kendi içindeki aşama ve ardışıklığı ihmal edilemeden incelenmiştir. Aynı bölümde ele alınan, bize göre çok önemli diğer bir başlık ise Kur'an'ın içeriğine ait zaman stratejisidir. Burada ise fizik, felsefe ve kelamın en önemli tartışma konuları olan geçmiş, şimdi ve gelecek tedricilik, planlama ve bazı olağanüstü durumlardaki zaman sorgulanmıştır.

Böylesine problemli ve soyut bir konuyu çalışırken amacımız, daima varlığı ve varlık ötesini kuşatan Kur'an'ın anlaşılmasına küçük bir katkıda bulunmak olmuştur. Bu niyetle yapmış olduğumuz bu çalışmanın, bundan sonra yaılacak olan çalışmalara da önemli katkılar bulunacağına inanıyoruz..