Derviş Tarzı Türk Edebiyatı _{Ve Sıdkı Baba Divanı}

Tasavvufî Türk Edebiyatı”, “Dinî-Tasavvufî Türk Halk Edebiyatı”, “Dinî-Tasavvufî Halk Edebiyatı”, “İslâmî Türk Edebiyatı”, “Türk Tasavvuf Edebiyatı” gibi adlar verildiği görülür. Beslenme ve seslenme mekânları genellikle “tekke” çevreleri olduğu için, bu edebiyat şubesine “Tekke Edebiyatı” adı da verilir. Bilindiği gibi “Âşık”, “Ozan”, “Saz Şairi”, “Çöğür Şairi” gibi adlarla anılan ve genellikle “Âşık” adı etrafında toplanan sanatçılar tarafından oluşturulan edebiyata -temsilcilerinden hareketle- “Âşık Tarzı Türk Edebiyatı” adı verilmektedir. Öyleyse “Ata”, “Dede”, “Baba”, “Hoca/Koca”, “Pir”, “Eren”, “Evliya”, “Şeyh”, “Mürşit”, “Abdal”, “Miskin”, “Kemter”, “Emre”, “Derviş” gibi adlarla anılan ve genellikle “Derviş” adı etrafında toplanan mutasavvıf sanatçılar tarafından oluşturulan edebiyata da -temsilcilerinden hareketle- “Derviş Tarzı Türk Edebiyatı” adını vermek mümkündür. Aynı şekilde “Âşık Tarzı Türk Edebiyatı”na kısaca “Âşık Edebiyatı” adı verildiği gibi, “Derviş Tarzı Türk Edebiyatı”na da kısaca “Derviş Edebiyatı” adı verilebilir.

Sıdkı Baba Dîvânı yalnızca bir şairin şiirlerinden oluşmamaktadır. “Dîvân”da, Sıdkı'nın şiirlerinden başka Yunus Emre, Eşrefoğlu Rumî, Emir Sultan, Pir Sultan Abdal, Şah İsmail Hatayî, Hüznî, Hasan Coşkun gibi derviş-şairlerin bazı şiirleri ve bunlara yazılan nazireler de yer almaktadır. Hatta Ruhsatî gibi bazı âşıkların şiirleri ile bu şiirlere yazılan nazirelere de yer verildiği görülmektedir. Bu sebeple, bu “Dîvân”ı kısmen bir nazire kitabı olarak görmek de mümkündür.

Bayram Durbilmez tarafından hazırlanan kitapta, derviş tarzı Türk edebiyatı hakkında genel bilgiler verilmekte ve Sıdkı Baba Dîvânı çeşitli yönleriyle incelenmektedir. Kitapta derviş tarzı Türk edebiyatını oluşturan ve/veya geliştiren zümreler, yüzyıllara göre derviş tarzı Türk edebiyatının önemli temsilcileri ve eserleri, derviş tarzı Türk edebiyatı ve temsilcileri üzerine yapılan çalışmalar, derviş-şairlerin geçirdikleri aşamalar ve derviş tarzı Türk edebiyatı gelenekleri ana hatlarıyla değerlendirilmektedir. Şairin, Sıdkı mahlaslı diğer şairler içindeki yeri belirlenmekte, hayatı ve şairliği incelenmekte, şiirlerinde kullanılan vezin, kafiye, ayak, nazım şekilleri ve nazım türleri, dil ve üslûp özellikleri ayrıntılı olarak değerlendirilmektedir. Şiirlerin konuları açısından da incelendiği çalışmada ayrıca “Dîvân”da bulunan metinler de tenkitli olarak verilmektedir.