Cumhuriyet Dönemi Türkçe Kur'an Sözlükleri Literatürü (1923-2023)

Sahabe ve tâbiîn nesli Kur’ân ve tefsire dair bilgilerini sözlü olarak aktarırken tebeu’t-tâbiînle beraber Kur’ân’ın daha iyi anlaşılması için tefsirlerin ve Kur’ân sözlüklerinin tedvini/yazımı başlamıştır. Günümüze ulaşan ilk tefsirin sahibi Mukâtil tefsirini ve Kur’ân sözlüğü olan el-Vücûh ve’n-nezâir’i bu maksatla telif etmiştir. Hicri V. asra gelindiğinde Kur’ân’ın anlaşılmasına büyük katkı sunan Kur’ân sözlükleri gelişimi ve sistemleşmesini Müfredât’la birlikte büyük oranda tamamlamıştır. Modern dönemde ulus devletlerin kurulmasıyla beraber ulusların Kur’ân’ı kendi dilleri ile anlama çabası Müfredât gibi temel Arapça Kur’ân sözlüklerinin ulus dillerine tercüme edilmesinin yanı sıra ulus dillerinde yeni Kur’ân sözlüklerinin yazılmasına vesile olmuştur. Elinizdeki bu kitap böyle bir sürecin sonunda ortaya çıkan Türkçe Kur’ân sözlükleri literatürünü incelemektedir. Bu eser Türkiye’deki İslam araştırmalarına, özellikle Kur’ân ve Tefsir alanında yapılacak araştırmalara katkı sağlamayı hedeflemektedir. Şu an için bu alanda yapılmış ilk çalışma olan bu kitap 1923-2023 arasındaki 100 yıllık Cumhuriyet döneminin tamamını kapsamaktadır. Kitapta Türkçe Kur’ân sözlükleri literatürü kronolojik olarak Türkçe’ye Tercüme Edilen Kur’ân Sözlükleri (1978-2023), Türkçe Yazılan Kur’ân Sözlükleri (1990-2023), Online Türkçe Kur’ân Sözlükleri (2015-2023), Türkçe Kur’ân Sözlükleri Literatürüyle Bağlantılı Yapılan Diğer Çalışmalar (1986-2023) şeklinde dört ana başlık altında incelenmiştir. Giriş bölümünde ise Cumhuriyet Dönemi Dini Hayat ve Örgün Din Eğitimi (1923-1990) başlığı altında bu literatürün ortaya çıkışındaki arka plan gösterilmeye çalışılmıştır.