Çokluğun Grameri

Modern politik teorinin güncel krizi, politik tahayyülümüzde köklü bir değişiklik arayışını da beraberinde getirdi. Bu arayışa bir yanıt olarak Virno, klasik politik felsefenin Hobbesçu "halk" kavramına karşıt olarak, Spinoza'nın "çokluk" kavramına dikkat çeker. Çoklukta, temsili olmayan ve devletsiz bir toplumsal-politik varoluş tarzının olanaklarını bulur. Klasik politik teorinin temsil, halk, devlet ve egemenlik gibi kurucu öğelerinin hepsi de Bir ve Çok'un ilişkisinin belli bir kavranışına dayanır. Her durumda Bir, tekilliklerin içinde buharlaşarak yok olduğu merkezcil bir hareketin nihai çıktısıdır. Oysa Virno çoklukta, atomlaştırılmış bireylerden çok daha karmaşık farklılaşmalara izin vermesiyle, devletin birliğinden daha evrensel olan bir birlik görür. Çokluk, insanlığın bilişsel, dilsel, duygusal, politik ve üretici güçlerinden oluşan, sürekli edim halindeki ortak olandır. Nitekim zihinsel faaliyet, politik eylem ve emek arasındaki sınırları ortadan kaldıran post-Fordist emeğin yaşam biçimi tam da böyle bir varlık tarzı olarak çokluğu yansıtmaktadır. 21. yüzyılın politik öznellikleri yaşam biçimlerindeki dönüşüme denk düşen yeni bir dile ihtiyaç duymaktadır. Çokluğun Grameri, bu dilin kıtasını bize tanıtan adeta bir etik-politika sözlüğüdür.

Halen Roma Üniversitesi'nde dil felsefesi üzerine dersler veren Paolo Virno, İtalya'da 70'lı yıllara damgasını vuran otonomist hareketin, Antonio Negri, Nanni Balestrini, Franco Piperno gibi isimlerle birlikte, etkin bir üyesidir. Kızıl Tugaylar üyesi olduğu suçlamasıyla tutukluğu kaldığı yılların ardından, Virno Post-Fordizm içindeki yaşam biçimlerinin analizine yoğunlaşan Luogo Commune dergisinin kuruluşunda yer alır. Özellikle bu sıradaki çalışmalarının merkezini, iş, düşünce, dil, toplum ve tarih arasındaki karşılıklı ilişkiler oluşturur. Tarihsel ve dilbilimsel kavramların politik bir statüye sahip olduğunu öne süren Virno, toplumun kavramlarının yeniden icadını onun dönüşümünün ayrılmaz bir parçası olarak görür. Virno'nun yazıları Türkçede ilk defa, İtalya'nın 1970'lerdeki politik deneyimin günümüz için bir laboratuar olarak ele alındığı İtalya'da Radikal Düşünce ve Kurucu Politika Otonom Yayıncılık, 2005içinde yayımlanmıştır.