Coğrafya İlminin Gelişim Süreci ve XIII. Yüzyılda Anadolu'daki Müslüman Coğrafyacılar

Bilimsel gelişmeler Eski Çağ’dan itibaren tarihin hemen hemen her döneminde ama az ama çok ilerleme kaydetmiştir. Bu ilerlemeler birçok kavim ve millet tarafından gerçekleştirilmiştir. Bilim tarihini bir akarsuya benzetecek olursak bu akarsu geçtiği her toprakta yaşayan kavim ve milletlerden beslenmiş ve ilerlemeler kat etmiştir.
XIII. yüzyılda İslam uygarlığında meydana gelen fetihler yolu ile toprak genişlemesi ve yabancı milletlere komşu olunması ebetteki Doğu dünyasında birtakım değişimlere ve etkilere sebebiyet vermiştir. Fetihler yolu ile meydana gelen sınır genişlemesi Orta Çağ döneminin bilimsel kültür merkezleri olan Dımaşk, Bağdat, İskenderiye, Kahire, Bağdat ve Orta Asya topraklarını İslam medeniyetine katmıştır. Ayrıca fetihler yolu ile genişleyen topraklarda İslam medeniyeti her zaman hoşgörü ile muamele etmiş olup sultanlar, hükümdarlar ve hakanlar her zaman adaletle hükmetmeyi ve bilimsel gelişmelere katkı yapmayı kendilerine şiar edinmişlerdir. İslam uygarlığında bilime verilen değer hangi ırk, din olursa olsun hangi dil olursa olsun ayrım gözetmeksizin bilimi olduğu gibi almıştır. Bu rasyonel ortam meyvesini ilk önce çeviriler yolu ile daha sonra da bilimsel kültürü döneminin zirvesine ulaştırması ile vermiştir.
Çalışmanın giriş kısmında ilk önce coğrafya biliminin tarihsel süreci hakkında ve coğrafya bilimine katkı yapan şahıslara ve eserlerine değinilmiştir. Araştırmanın ilk bölümünde, coğrafya biliminin tarihsel süreci ve bu bilime katkı yapan bilginleri ve eserleri tanıtılmıştır. Daha sonra kitabın amacı, yöntemi, önemi, sınırlılıkları ve hipotezleri anlatılmıştır. İkinci bölümde Eski Çağ’da bilim ve coğrafya biliminin gelişimine değinilmiş. Üçüncü bölümde İlk Çağ’da bilimsel gelişmeler ve coğrafya biliminin tarihsel süreci anlatılmıştır. Dördüncü bölümde Orta Çağ döneminde gerek İslam gerekse Hristiyan dünyasında meydana gelen bilimsel gelişmeler ve coğrafya bilimi anlatılmıştır. Beşinci bölümde araştırma konusu olan XIII. yüzyılda meydana gelen gelişmelere odaklanılmıştır