Cinayet Soruşturmaları _{Savcılık ve Adli Kolluk Uygulamasında}

Suç olgusuna ilişkin kamusal hizmetler, bilindiği gibi “önleyici” ve “adli” olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Devletin öncelikli vazifesi idare eliyle suç işlenmesini önlemek olup, bu hizmetin eksikliği ya da aksaklığı sebebiyle suç işlendiği takdirde devreye yargı girecek ve faili yakalayıp cezalandıracaktır. Makul vatandaş, devlete, suç işlendiği zaman faili yakalayıp cezalandırmasından ziyade suçu önlemesi için vergi öder. Elbette suç işlenerek bozulan toplumsal düzenin eski haline getirilmesi çok önemli olmakla birlikte, daha da önemli olan düzenin bozulmamasıdır. Devlet, bir vatandaşın öldürülmesi üzerine derhal harekete geçmeli, suçluyu bulup cezalandırmalı ve böylece hem kamu vicdanını rahatlatmalı hem de ülkede hukuksuzluğa göz yumulmayacağını göstererek suç işleme niyeti olan diğer kişileri caydırmalıdır. Ama bu yapılanların ölen vatandaşa bir faydası olmayacaktır. Devlete düşen asıl görev, vatandaşını öldürtmemektir.

Meseleye bu açıdan bakınca, yapılabilecek en mükemmel şekilde yapılmış olsa bile yargının sunduğu hizmetin -devletin hizmet sorumluluğu açısından- “kötü” ya da daha ılımlı bir ifadeyle “kötünün iyisi” olduğu sonucuna varıyoruz. İşte bu yüzden yargısal hizmetin eksiksiz ve adilane sunulması hayati önem taşımaktadır. Zira önleyici hizmetin başarısızlığı üzerine devreye girecek olan adli hizmetin de layıkıyla yerine getirilmemesi, vatandaşın devlete olan güveninin iyiden iyide sarsılmasına neden olacaktır. Bu yüzden bilhassa cinayet gibi kamu düzenini yüksek düzeyde bozan ve toplumun geneli tarafından her şartta reddedilen bir suça ilişkin yargısal görevin hiçbir aksaklık ve eksikliğe meydan bırakılmaksızın yapılması gerekir.

Maalesef bugün itibarıyla ülkemizde birçok faili meçhul cinayet dosyası, eksik ve hukuka aykırı ilerleyen muhakeme sürecinden dolayı arşivlerde zamanaşımı süresinin dolmasını beklemektedir. Aynı sebeplerden ötürü birçok cinayet davası da olması gereken sürede sona erememekte, sona erdiğinde de toplumun adalete yönelik beklentisini tatmin edici düzeyde karşılamamaktadır. Bu olumsuzlukları bertaraf etmenin yegâne yolu ise cinayet soruşturmalarının hızlı, etkin ve hukuka uygun biçimde yürütülerek failin doğru tespit edilmesi ve adil yargılamaya esas olacak tüm delillerin toplanmasıdır. Elinizdeki kitap da bu amaca ulaşmaya katkı sunmak üzere Cumhuriyet savcılarımız ile adli kolluk görevlilerimize faydalı bir pratik rehberi kazandırmak için kaleme alınmıştır.

Kitapta, ölüm olayının ihbarından soruşturmayı sona erdiren bir karar verilene dek geçen süre zarfında delil toplama faaliyetinin eksiksiz, hukuka uygun ve tüm ihtimaller gözetilerek yürütülmesini sağlayacak yöntemler, ülkemizdeki yargısal uygulama kapsamında sık sık ortaya çıkan aksaklıkları bertaraf etmeye yönelik pratik çözümler, yol gösterici yargısal içtihatlardan oluşan bir seçki ile soruşturma işlemlerine ilişkin doğru evrak tanzimini kolaylaştıracak örnek belgeler yer almaktadır.