Çalışanların Eserleri İş Sözleşmesinin Fikir ve Sanat Eserleri Hukukunda Doğurduğu Sonuçlar

Fikri mülkiyet hukukunun doğma ve varlığını devam ettirme nedeni, zihinsel kapasitesi ve yaratıcılığını kullanarak fikri ürünler meydana getiren bireylerdir. Bütün sistem bu bireylerin haklarının en iyi şekilde korunmasını, böylelikle daha çok üretmeye teşvik edilmesini sağlayacak şekilde biçimlendirilmiştir. Ancak sistemde, konumu ve menfaatlerinin göz önünde bulundurulması gereken bir diğer önemli aktör daha mevcuttur. Bu aktör, fikri ürünleri meydana getiren kişileri istihdam eden, böylelikle talimat verme yetkisiyle donatılmış olan işverendir. Zira günümüzde fikri ürünlerin %80'i çalışan vasfı taşıyan kişilerce, iş sözleşmesi gereği meydana getirilmektedir. Diğer bir ifadeyle, başlangıçta bağımsız hareket eden bir deha olarak görülen fikri ürün sahiplerinin pek çoğu bugün artık işe girmiştir. Hatta günümüzde yapay zeka tarafından tahtı zorlanmaktadır.
Fikri ürünleri meydana getiren gerçek kişilerin yanı sıra onları istihdam edenlerin menfaatlerinin de korunma ihtiyacı, çalışanların fikri ürünleri üzerinde işverenlere hak ya da yetkiler tanıyan düzenlenmelerin yapılması sonucunu doğurmuştur. Patent hukuku, fikir ve sanat eserleri hukuku ve tasarım hukuku başta olmak üzere, fikri mülkiyet hukukunun birden fazla alanını düzenleyen kanunlarda bu konuya dair hükümler yer almıştır. Bu çalışmada ise konu fikir ve sanat eserleri hukuku bakımından ele alınmıştır.

İçindekiler

Giriş

Birinci Bölüm

Çalışanların Eserlerini Konu Alan Düzenlemelere Dair Genel Çerçeve

I. Çalışanların Eserlerini Konu Alan Düzenlemelerin Varlık Sebepleri

A. Genel Olarak

B. Eser Sahipliği Olgusu Ve Sonuçları

C. Sözleşme Serbestisine Getirilen Sınırlamaların Sebep Olabileceği Sorunlar

D. Ekonomik Nedenler

E. Ş Mahsulleri Üzerinde Hak Sahipliği

F. Ara Sonuç

Iı. Dünyada Geliştirilen Sistemler Ve Uygulamalar

A. Giriş

B. Anglo Sakson Ülkeleri

C. Kıta Avrupası Ülkeleri

D. Uzak Doğu Ülkeleri

E. Ülkemizde Tercih Edilen Sistem

Iıı. Konunun Fikri Mülkiyet Hukukunun Diğer Alanları İle İlişkisi

A. Çalışan Buluşları Hakkındaki Düzenlemelerle İlişkisi

B. Çalışan Tasarımlarına Dair Düzenlemelerle İlişkisi

İkinci Bölüm

İşvereni Yetki Sahibi Kılan Sözleşmelerin Özellikleri

I. Giriş

Iı. Şvereni Yetki Sahibi Kılan Sözleşmeler

A. Şvereni Yetki Sahibi Kılan Sözleşmelerin Tespiti

B. Ş Sözleşmesi Kavramı

C. Ş Sözleşmesinin Kurulması Ve Unsurları

D. Bağımlılık Unsurunun Varlığının Tespiti

Iıı. Diğer İş Görme Sözleşmelerinin Farkları Ve Doğurduğu Sonuçlar

A. Eser Sözleşmesi Ve Fikir Ve Sanat Eserleri Hukukunda Doğurduğu Sonuçlar

B. Vekalet Sözleşmesi

C. Yayım Sözleşmesi

Iv. Sözleşmenin Tarafları

A. Çalışan

B. Şveren

C. Çalışan Eserlerine Dair Hükmün Tüzel Kişilerin Uzuvlarına Uygulanması

Üçüncü Bölüm

İşverenin Üzerinde Yetki Sahibi Olabileceği Eserler

I. Giriş

Iı. Hükmün Kapsamına Giren Eser Türleri

Iıı. Şin Görülmesi Sırasında Meydana Getirilen Eserlerin Tasnifi

A. Giriş

B. Hizmet Eserleri

C. Serbest Eserler

D. Büyük Ölçüde İşletmenin Deneyim Ve Çalışmalarına Dayanılarak Yapılan Eserlerin Durumu

Iv. Fikri Mülkiyet Hukukunun Birden Fazla Alanında Korunabilen Fikri Ürünlerin Durumu

A. Giriş

B. Bilgisayar Programları Ve Bilgisayar Uygulamalı Buluşlar

C. Tasarımlar

V. Eserin İşin Görülmesi Sırasında Yapılması Koşulu

A. Genel Olarak

B. Ş Görme Borcunun Kapsamının Tespitine Dair Esaslar

C. Eserin Yapıldığı Yer Ve Zamanın Dikkate Alınmaması

D. Şverenin Yönetim Hakkının Etkisi

Vı. Taraflarca Hükmün Aksinin Kararlaştırılması

A. Giriş

B. Sözleşmenin Yapılma Zamanı

C. Sözleşmenin Şekli

D. Sözleşmenin İçeriği

Vıı. Şin Mahiyetinden Hükmün Aksinin Anlaşıldığı Haller

A. Giriş

B. Türk Hukukunda Konunun Ele Alınışı

C. Alman Hukukunda Yapılan Değerlendirmeler

D. Sonuç Ve Değerlendirme

E. Öğretim Elemanlarının Eserleri

Dördüncü Bölüm

Çalışan Ve İşverenin Haklarının Kapsamı

I. Giriş

Iı. Hakların Çalışan Ve İşveren Arasında Dağılımı

A. Hükümdeki Haklar İfadesinin Anlamı

B. Mali Haklar

C. Manevi Haklar

D. Diğer Haklar

Iıı. Hakları Kullanma Yetkisinin Anlamı Ve İktisap Anı

A. Hakları Kullanma Yetkisinin Hukuki Niteliği

B. Hakları Kullanma Yetkisinin İşveren Tarafından İktisap Anı

C. Hakları Kullanma Yetkisinin Süresi

D. Çalışanın Cayma Hakkını Kullanıp Kullanamayacağı Sorunu

Iv. Çalışanın Bedel Talepleri

A. Giriş

B. Fikri Mülkiyet Hukukunun Diğer Alanlarındaki Düzenlemeler

C. Patent Hukukunda Bedel Ödenmesinin Kararlaştırılmış Olmasının Nedeni

D. Fikir Ve Sanat Eserleri Hukukundaki Yaklaşımlar

Sonuç

Kaynakça