Bolu'da Yunus Emre Kültürü

Yûnus Emre, “Sevdiğimi demez ise sevmek derdi beni boğar” diyen bir veli, mutasavvıf ve şair; Anadolu insanının gönlünde hayatı, menkıbeleri ve şiirleriyle taht kurmuş bir yüce isim. Bizim kültürümüzde onun birçok takipçisi vardır da bazılarının isimlerini bilmeyiz bile. Anadolu’da onun yaygın olarak söylenen ilâhîleri ve asırlardan beri benimsenen ve yaşatılan üslûbu bize bunu göstermektedir. Yûnus’ta asıl olan bizce onu Yûnus Emre yapan özdür. Söyledikleri bunun eseridir. Yûnus’u okumak, onun menkıbeleri ve şiirleriyle ilgilenmek bir bakıma içimizden yeni Yûnus Emreler çıkarmaya çalışmak demektir.

Anadolu’da Yûnus Emre’nin çerağının uyandığı yerlerden birisi de Bolu’dur. Bolu, Yûnus Emre’nin ismi etrafında meydana gelen kültür bakımından hayli zengin bir yerdir. Yûnus Emre ve takipçilerinin ilâhîlerine buradaki cönk ve mecmualarda çok sık rastlanması, Yûnus Emre ilâhîlerine benzeyen manzum sözlerin belirli günlerde söylenmesi, Âşık Çelebi Tezkiresi ve Şakâyıku’n-Numâniye tercümesi gibi eserlerde onun Bolulu olduğunun ifade edilmesi ve Bolu Mengen’de Yûnus Emre’ye izafe edilen bir makamın bulunması bize Yûnus Emre’nin Bolu’yla çok yakın bir ilgisinin olduğunu düşündürmektedir. Fuat Köprülü de Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar’da onun Bolulu olduğu kanaatini ileri sürer. Eskişehir sınırları içinde doğmuş ve Nallıhan’da manevi eğitim görmüş olsa bile yaşadığı yerlere yakınlık ve tasavvufî kültürün Bolu’da çok etkin olarak yaşanması gibi sebepler başta olmak üzere çeşitli nedenlerle Yûnus Emre’nin izlerine Bolu’da birçok vesileyle rastlamak mümkündür. Edebiyat tarihimizde bir üslûp kurucusu olarak öne çıkan Yûnus Emre’nin tesirlerini Bolu’da günümüzde de görebilmekteyiz.

Bu çalışma Yûnus Emre’nin Bolu’daki izlerini tespit etmek üzere kaleme alınmıştır.