Bir Haçlının Hatıraları

Hatırat ve seyahatnameler özellikle sosyal tarihin yazılmasında, tarihçinin en fazla ihtiyaç duyduğu kaynaklardandır. Bu tip eserlerde yazar, gözlemlerini kendi duygu, düşünce ve yorumları ile şekillendirmektedir; bu sebeple de yaşadığı dönemin anlaşılmasına sağladığı katkılar kendisinden sonraki nesiller için ayrı bir önem taşımaktadır. Birinci elden kaynak olarak kabul ettiğimiz bu gözlemler, geçmişin aydınlatılması için en önemli malzeme olarak tarihçinin kullanımına sunulmaktadır. Avrupa da yıllardan beri sürekli yeni baskıları yapılan ve okunan Jean De Joinville nin hatıraları da bu tür kaynaklardandır.

Mısır a düzenlenen 7. Haçlı Seferine katılan yazar, Memluk Devleti ve bu devleti kuran Türkler ve buna bağlı olarak Türk kültürü ile ilgili değerli bilgiler vermektedir. Ayrıca Joinville, altı yıl boyunca kaldığı bu topraklardaki sosyal yaşamı da çok iyi gözlemlemiş ve ortaçağ yakın doğusu ile bölgenin yaşam tarzı hakkında, çok kıymetli bilgileri kendisinden sonraki nesillere aktarmıştır. Bu bilgilerden bazıları ise şunlardır: Haşişilerin inançları, yaşam tarzları ve giyim kuşamları, Haşişilerin lideri olan Dağ şeyhi (Old Man of The Mountain) hakkındaki ilginç gözlemler, sultanın yakın koruması olan muhafızlar yani Halka Askeri nin yapısı, görevleri ve Memluk Devleti nin temelini teşkil eden memlukların küçük yaştan itibaren eğitimleri, Kumanların ölü gömme adetleri, Latin İmparatoru ile yaptıkları ittifak ve nasıl kan kardeş oldukları, IX. Louis in Kıbrıs ta iken Moğol hükümdarı ile antlaşma girişiminde bulunması, Moğolları Hıristiyanlık dinine davet etmesi, Mısır a hayat veren Nil ile ilgili bilgiler, seyahati esnasında gördüğü fosiller hakkında yazması, Selçuklu sultanları ve onların zenginliğine dair anlatılan hikayeler, Moğol kabileleri arasında birliğin sağlanarak nasıl bir devlet haline geldikleri, Moğol adetleri ve yaşam tarzları...

Bütün bunlar Joinville in seyahati esnasında bizzat şahit olduğu veya görgü şahitleri tarafından kendisine anlatılan ilginç ve orijinal bilgilerdir. O, IX. Louis in Haçlı ordusunda görevli bir komutan olması sebebiyle, yaşadığı savaşı bize olduğu gibi aktarmakta, zaman zaman kendisinin ya da çevresindeki yakın dostlarının düşüncelerini, duygularını, bazen korkularını hiç gizlemeden açık kalplilikle ifade etmektedir. Usta bir asker ve komutan olması sebebiyle, ortaçağ savaş usulleri, savunma ve hücum tekniklerinin yanı sıra, o dönemde kullanılan silahlar ve savaş aletleri ile ilgili de çok değerli bilgiler vermektedir.