Bedensel Zararların Tazmininde Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası

1. Araştırmanın Konusu

Çalışmamızın konusunu “Bedensel Zararların Tazmininde Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası” oluşturmaktadır.

Bedensel zararlar, Türk Borçlar Kanunu1 m. 54 hükmünde düzenlenmiştir. Bu hüküm hem sözleşme dışı sorumlulukta hem de sözleşme sorumluluğunda uygulanmaktadır; ayrıca sebep sorumluluklarıyla özel kanunlarda düzenlenmiş tehlike sorumluluklarında da uygulama alanı bulmaktadır. Türk Borçlar Kanunu m. 54’te sayılan bedensel zararlar; tedavi giderleri, kazanç kaybı, çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar ve ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararlardır. Bedensel zararlar ile bu zararlara ilişkin tazminatın belirlenmesinde rol oynayan indirim sebepleri ve bedensel zararların hesaplanmasında dikkat edilmesi gereken hususlar çalışmamızın konusunu oluşturmaktadır.

Karayolları zorunlu mali sorumluluk sigortasına (KZMSS) ilişkin hükümler, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun2 “Hukuki Sorumluluk ve Sigorta” başlıklı sekizinci kısmının “Sigorta” başlıklı ikinci bölümünde m. 91-111 arasında düzenlenmiştir. Zorunlu mali sorumluluk sigortası, özellikle trafik kazalarında tehlike sorumluluğunun kabul edilmesi ve zarar görene zararının tamamının ödenmesi gereğinin bir sonucu olarak ortaya atılmış ve benimsenmiştir. Zorunlu mali sorumluluk sigortasının amacı, üçüncü kişilerin trafik kazası dolayısıyla uğrayacakları zararların kolayca tazmin edilmesinin sağlanması ve zarardan sorumlu olan işletenin kaza riskine karşı ekonomik bakımdan korunmasıdır.

Karayolları Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının (Genel Şartlar), 01.06.2015 tarihinde yürürlüğe girmesiyle birlikte KTK’nın 90, 92 ve 99. maddelerinde 26.04.2016 değişiklikler yapılmıştır. Genel Şartlarda son değişiklik 20.03.2020 tarihinde yapılmıştır. Çalışmamızda hem Karayolları Trafik Kanunu’nda hem de Genel Şartlarda yapılan değişiklikler incelenecektir.

2. Araştırmanın Amacı ve Önemi

Gelişen teknolojiyle birlikte motorlu araç sayısının artmasına bağlı olarak birçok sorun ortaya çıkmaktadır. Bunlardan en önemlisi trafik kazaları sonucu meydana gelen can kayıpları ve yaralanmalardır.

Çalışmamızın amacı trafik kazası sonucu meydana gelen bedensel zararların neler olduğunu; nasıl belirleneceğini, hangi zararlardan ne oranda zorunlu mali sorumluluk sigortacısının sorumlu olduğunu Karayolları Trafik Kanunu ile Genel Şartlar çerçevesinde doktrin ve uygulama açısından eleştirisel bir şekilde incelemektir.

3. Araştırmanın Kapsam ve Yöntemi

Bedensel bütünlüğün ihlalinden doğan maddi zararlara bedensel zarar denilmektedir. Çalışmamızda bedensel zararlar, trafik kazaları sonucu meydana gelen maddi zararlar olarak sınırlandırılmıştır. Bu nedenle bedensel bütünlüğün ihlali sonucu meydana gelen manevi zarar ile ölüm halinde meydana gelen maddi zarar konuları çalışmamızın kapsamı dışında kalmaktadır.

Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Çalışmamızın ilk bölümünde zarar, tazminat ve sorumluluk kavramları ana hatları ile ele alınacaktır. İkinci bölümde, bedensel bütünlüğün ihlalinden doğan maddi zararlar, bedensel zararların hesaplanması, bedensel zararların belirlenmesinde rol oynayan indirim sebepleri ile Türk Borçlar Kanunu m. 55 hükmünün buradaki işlevi konuları ayrıntılı bir şekilde incelenecektir. Çalışmamızın son bölümünde ise zorunlu mali sorumluluk sigortası doktrin ve uygulama bakımından ele alınacaktır.