Basın Özgürlüğünün Kapsamı ve Sınırları

Demokratik bir toplumun temel unsurlarından birisi olarak kabul edilen basının en temel görevi, açıklanmasında kamu yararı bulunan konularda topluma bilgi vermek ve kamuoyunu oluşturmaktır. Belirtilen bu görevleri yerine getirebilmesi için ise basının özgür olması gerekmektedir. Basın özgürlüğü de diğer temel hak ve özgürlükler gibi mutlak ve sınırsız değildir. Zira geniş halk kitlelerinin düşünce ve kanaatleri üzerinde etki yapan basının, kişi ve toplum bakımından taşıdığı önem ve sahip olduğu ayrıcalıklı konum inkar edilmemekle birlikte, bu özgürlüğün kullanılması esnasında da tıpkı diğer özgürlüklerde olduğu gibi hukuk düzeni tarafından korunan farklı değer ve menfaatlerin karşı karşıya gelmesi söz konusu olabilir. Bu durumda basın özgürlüğü ile çatışan değer ve menfaatlerin herhangi birisini diğerine feda etmek yerine, bunlar arasında bir dengenin kurulması ve uzlaşmanın sağlanması gerekmektedir.

Basın özgürlüğünün etkin bir şekilde sağlanabilmesi ve basın özgürlüğü ile çatışan değer ve menfaatler arasındaki dengenin kuruşabilmesi için, basın özgürlüğünün kapsamını ve sınırlarını belirlemek büyük önem taşımaktadır. Bu açıdan tezimizde, basın özgürlüğü kapsamında yer alan haklar, bu özgürlüğe ilişkin ulusal ve uluslararası ilkeler ve sınırlar ortaya konularak, basın özgürlüğünün kapsamı ve sınırlarının belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda da, öncelikle kapsamını ve sınırlarını belirlemeye çalıştığımız bu özgürlüğün tarihsel gelişim süreci, bağlantılı olduğu diğer özgürlüklerle olan ilişkisi ortaya konularak, basın özgürlüğüne ilişkin şu anda yürürlükte bulunan anayasal ve yasal düzenlemelerin içerikleri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Ayrıca Anayasa Mahkemesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Amerikan Yüksek Mahkemesi içtihatları da, basın özgürlüğünün kapsamı ve sınırları konusunda karşılaştırmalı bir bakış açısı sunabilme amacıyla tez kapsamında incelenmiştir.