Araftakilerin Umudu-Usul-i Cedit _{19.Yüzyıl Sonlarında Rusya Türkleri'nde Yenileşme Hareketleri}

Kuzey bozkırlarında asırlarca yurt tutmuş ve egemengüç olarak yaşamış olan Türkler zamanla tarihi süreçtebu hareketli coğrafyanın üzerinde akışkan kavimlerarasında yavaş yavaş egemen güç olmaktan çıkıp Çarlık döneminde yönetilen yerli unsur halinedönüşürler.

Oysa ki Doğu Avrupa’dan Çin’e kadar İşçiarılar gibi ticari ve ekonomik sahada hizmet verenTatar Türkleri böyle bir kaderin muhatabı olmamalıydı.İdil-Ural, Kırım, Kafkasya, Sibirya ve Türkistan’a kadaruzanan bütün Rusya Müslümanları Sovyetler Birliğidöneminde daha da ağır şartlarda tam bir milletlerhapishanesine dönüşen bir hayatı yaşamak zorundakaldılar.

Usul-i Cedit hareketi merhum İsmail Gaspıralı ilesomutlaşan ve daha sonra bütün Rusya Türkleriarasında tabanda herkesin inandığı milli kimlikli vekarakterli olarak çağdaşlaşma idealinin bir aracı halinegelmiştir.

Bu eser, Rusya Müslümanlarının 1905-1917 yıllarıarasında Rusya’da Menşevik dönem olarak bilinenevrede Rusya Müslümanlarının eğitim alanındabaşlayarak hayatın her sahasında gelişme amaçlıgiriştikleri Usul-i Cedit hareketini ve sonuçlarınıirdelemek üzere daha önce hazırlanmış olan YüksekLisan tezini temel alarak güncel kaynaklardan daistifade edilerek hazırlanmıştır.

İlk akademik çalışma sürecinde derin birikimindenistifade imkânı bulduğum değerli hocam NadirDevlet’e, yetişmemde katkısı olan tüm hocalarıma vebeni her zaman destekleyen aileme teşekkürü bir borçbilirim.