Aklın Sınırlarında Metafizik _{Felsefi Akledilirler Öğretisi}

Amacını eşyanın hakikatine ulaşmak olarak belirlemiş olan klasik felsefe, bu amacına ulaşabilmek için gerekli ontolojik ve epistemolojik imkânlara sahip olduğunu iddia etmektedir. Bu iddianın temellendirilmesi sadedinde belli bir varlık anlayışı geliştirmiş ve buna uygun bir bilgi anlayışı ortaya koymuştur.

İnsan gücü nispetinde eşyanın hakikatine nasıl ulaşabilir diye sorduğumuzda, karşımıza klasik felsefenin “akledilirler” anlayışı çıkmaktadır. Buna göre akledilirler, ulaşılmak istenen eşyanın hakikatine tekabül eden tümel anlamlara karşılık gelmektedirler. Diğer bir ifadeyle, akledilirler, ontolojik olarak eşyanın hakikatini oluşturan makul veçhelerinin, akıl tarafından idrak edilmiş varlık ve mahiyetlerinin bilgisinden oluşmaktadırlar. Dolayısıyla, akledilirler konusu, klasik tarzda metafizik yapılıp yapılamayacağı meselesiyle doğrudan bağlantılı hâle gelmektedir.

Elinizdeki çalışma, dış âlemden hareketle aklın, akledilirleri nasıl elde ettiği ve varlığın aklî bilgisi anlamında metafiziğin nasıl mümkün olduğu konusunu incelemektedir